Марий Элын калык артисткыже Эльвира Лисицына Курчак театрыште 27 ий пашам ышта. Ты жапыште шуко спектакльыште модын, ятыр наградым сулен, а «Чоныштем илет» икымше марий сериалыште модмо рольжо калыкын чоныштыжо чынжымак келге кышам коден. Лачак ты сериал деч вара тудым М.Шкетан лӱмеш драмтеатрышкат, марий самырык театрышкат ик гана веле огыл ӱжыныт. Но артистке йоча-влакым куандарыме пашаште шке вержым муын.
Подробнее "КУГАРНЯ" статьяна авторжо Анастасия Эманова
Эля Эльвира Лисицына Кужэҥер район Йорош ялыште шуко шочшан ешеш шочын кушкын. «Ешыштына шым икшыве улына. Ачам ден авам колхозышто тыршеныт. Ачам комбайн, трактор дене пашам ыштен, а авам колхозышто тӱрлӧ пашам шуктен, варажым почтальонат лийын, Тумньымучашыште «Кече» санаторийыште нянькылан тыршен. Ме шукын лийынна гынат, нимат тавалыме огыл, вурседылмымат ом шарне. Ваш пагален, эҥертен иленна. Ача да ава дене пырля пасу пашашкат коштынна, сурт-печымат арулыкышто кученна, модынат куржталынна. Йоча пагыт моткоч весела лийын да пеш писын эртен каен. Кызытат шочмо ялем чонемлан лишыл. Кажне арнян мӧҥгӧ авам дек (чаманыман, ачам 1986 ийыште илыш дене чеверласен) кудалышташ тыршем», — манеш артистке.
Эльвира Семеновна кум классым Тумньымучаш школышто тунемын. 4-8 класслам — Старсела школышто, а 9 да 10 класслам — Кужэҥер школышто. Школысо тӱрлӧ мероприятийыште кумылын участвоватлен. Ёлко пайрем годым Лумӱдыр лийын, тыгак концерт-влакым вӱден, школышто йоча отрядын командиржылан ойыреныт. «Чолга улмем да сайын тунеммылан кӧра 6-шо классыште класс вуйлатыше Александра Андреевна Захарован полшымыж дене «Орленок» лагерьыш логалынам. Тунам Шем Теҥызым икымше гана ужынам. Ялысе ӱдырлан тидыже йомакла чучын. Шуко йолташым муынам. Лагерь гыч пӧртылмеке, вашла серышым чӱчкыдын возкаленна. Ты пагытым куанен шарнем», — ойла Э.Лисицына.
Школым тунем пытарымеке, 1986 ийыште курчак театрыш артист-влак кӱлмӧ нерген увертарымашым ужын да тушко толын. Мотор шӱргывылышан, весела кумылан марий ӱдырым вигак пашаш нальыныт. Тыге Эльвира шке илышыжым Курчак театр дене ӱмырешлан кылда. Тыгодым тудо Санкт-Петербургысо (тунам Ленинград лийын) театр, музык да кинематографий кугыжаныш институтыш заочно тунемаш пура. «Театрыште кажне кече оҥайын да пайдалын эрта. Тышке толшо кажне еҥ чын искусство дене палыме лиеш, - ойла тудо. – Спектакльым ончыктен, артист шкежат калыкым утларак умылаш тунемеш. Вет ме марий кундемыште веле огыл, тора велышкат гастроль дене лектына. Шарнем, 1987 ийыште труппына Махачкалаште лийын. Икымше гастрольыштем «Сказка о мертвой царевне и семи богатырях» спектакльым ончыктенна. Роль изи лийын гынат, моткоч тыршенам ыле. А кунам ончаш толшо еҥ-влак мемнам кидсовыш дене вашлийыт, кумыл нӧлталтеш. Эше 2012 ийысе гастроль шарнымашеш коден. Тунам ме грантым сеҥен налынна, тиде окса дене «Щелкунчик» спектакльым шынденна да Санкт-Петербургыш гастроль дене миенна. Тушто «Бедный Акакий», «Тили-Бом», «Чудо-чудное, диво-дивное», «Про ушастика», «Красная шапочка», «Колыбельная», «Теремок» да «Машенька и медведь» спектакль-влакым ончыктенна. Деммени лӱмеш марионетке театрыште марионеточный спектакль-влакым ончыктенна. Кажне спектакльыш калык тич погынен. Икымше спектакльым ончыктымо годым лӱдмашан ыле. Спектакльым пытыш, а залыште шып, ме йӧршеш огына умыло: ала келшен, ала уке. Иктаж 7-10 секунд гыч совым рӱж кыраш тӱҥальыч, мемнам сцене гыч ынешт колто. Тыге аклымылан чот куаненна. Южышт, мемнан дек толын, могай кундем гыч улмынам йодыныт. Спектакльда чапле маныныт. Кажне артистлан пеледыш аршашым кучыктеныт. Икманаш, сайын вашлийыныт. Петербург гыч шулдараҥше пӧртылна».
Эльвира Семеновна курчакын «тургыжланымашыжым» чонжо гоч колта, нуным обижатлымыже ок шу. А вет пашаш толмыж годым куштылго огыл ыле. «Кок кече гыч сценыште модаш кӱлын. Мый, нӧргӧ, вожылшо ӱдыр, сулло артист-влак дене пырля модшаш улам. Нуно тугай чот сайын кутырат, кажне мут раш да сылнын шокта. А мый ик предложенийым ойлем веле, чеверген каем, адакшым курчакшат неле лийын. Йӧра, коллектив вурсен огыл, умылышо лийын, каҥаш дене эреак полшен. Тунеммеке, паша куштылгынрак каяш тӱҥалын, — манеш тудо. – Ончыч спектакльым утларак ширме шеҥгелне ончыктенна. Актер-влак огыт кой, лач курчак веле. Кызыт шукыж годым ӱстембалне ончыктат. Туге гынат театрышкына ача-ава-влак икшывыштым чӱчкыдын коштыктат. Йоча курчакым илыше манын шона, юзылан ӱшана, садлан спектакльым ончен пытарымеке, южо йоча «илыше курчакым» кучен ончынеже. Ача-ава-влак икшывышт дене пырля кулис шеҥгек толыт да тауштат, курчакым ончыкташ йодыт».
Спектакльым марла ончыктат мо? Тиде йодышлан артистке тыге вашештыш: «Шукертсек огына ончыкто. Кызыт репертуарыш пурташ шонымаш уло. Ончыч кажне спектакльым марла да рушла шынденна да яллаште ончыктенна. Кызыт яллаште клубшат пытен, йоча-влакат шагал улыт».
Паша паша дене, каненат моштыман. Эльвира Лисицына кажне кеҥежым теҥыз воктене канаш тырша, а тений январьыште Италийыш миен. Шочмо кечыжымат тушто палемден. «Тиде элыште чыла келшен. Йолташем-влак дене искусство олалаште: Римыште, Венецийыште, Неапольышто, Помпейыште, Флоренцийыште, Сиеныште, Пизаште — лийынна. Калык поро, общественный верлаште ик шӱк падырашым ыжна уж. Кажне ола архитектурлан поян, кухньо шкешотан. Ик рестораныште мыланна, пушеҥге гыч кӱрын, мандариным конденыт. Кевытысе дене таҥастараш ок лий. Садлан ойлем: жапда лиеш гын, йот элыш миен толаш, вес калыкын тӱвыраже да историйже дене палыме лияш тыршыза!»
